Inleiding | historie

Demka was ooit een begrip in Utrecht. De oorspronkelijke naam van deze voormalige staalfabriek te Utrecht luidde Nederlandsche Staalfabrieken v/h J.M. de Muinck Keizer. De laatste naam afgekort tot d.M.K. kan uitgesproken worden als Demka. Onder die naam was dit bedrijf in Utrecht bekend.

J.M. de Muinck Keizer trad in 1882 als firmant toe tot de sinds 1851 bestaande IJzergieterij Ten Oever, Koning & Co te Martenshoek (Hoogezand-Sappermeer). Aldaar werd in 1902 door De Muinck Keizer voor het eerst in Nederland gietstaal gemaakt. Het werd verhandeld onder de naam reformijzer. In 1913 verhuisde het bedrijf naar Zuilen, een dorp dat thans deel uit maakt van de stad Utrecht. 
De Demka was een zeer groot bedrijf. Maar stalen klokken werden pas na de Tweede Wereldoorlog gegoten en dan nog gedurende een zeer korte periode,en wel in 1946 en in een zeer beperkt aantal. Drijvende kracht daarachter was het toenmalige hoofd van het Demka-laboratorium. de metaalkundige prof.dr. A.J.Zuithoff, hoogleraar te Delft en zwager van klokkengieter Andries Heero IV van Bergen te Heiligerlee. Ook dr. E.W. van Heuven was erbij betrokken. Deze promoveerde in 1949 te Delft op een proefschrift over de natuurkundige aspecten van klokken. In 1983 werd de Demka gesloten. De klokkenperiode was toen al lang voorbij. Stalen klokken worden niet meer gegoten, noch te Utrecht, noch elders.

De huidige Demkaklok die alleen tijdens de dodenherdenking op 4 mei 'gebeierd' wordt, is afkomstig uit de voormalige St. Ludgeruskerk, op de binnenplaats van de R.K. St. Ludgerkapel (St. Willibrordusstraat 34) te Utrecht. Nadat de bezetter in de oorlog de klokken had geroofd schonk Demka in 1946 deze C-klok aan de kerk. Het is de eerste uit staal gegoten klok in Nederland. Het opschrift luidt: TEUTONICUM FURTUM QUOD LUCTUM DETULEIT AERIS DEMKA RESTITUT PACIFICO CHALYBE (De Duitse roof van het brons dat rouw heeft uitgestort, heeft DEMKA goed gemaakt door vredeverkondigend staal).

In 1949 werden drie bronzen klokken toegevoegd, de Wilhelmus, Gerardus en Maria. Deze drie klokken werden in 1976 verkocht aan de parochie van De Weere in Noord-Holland. De Demka-klok is na de verkoop van de Ludgerkapel aan de zusters van het Cenakel, in 1999 geplaatst bij het Zuilense Bevrijdingsmonument.

_{(bron: Utrechts archief en Luid&Duidelijk)}

gepubliceerd/gewijzigd 10 augustus 2016 (server-tijd: 0,6088 s)